- بیمارستان تخصصی دی: تهران، خیابان ولیعصر، نبش شهید عباسپور
جوش های هورمونی صورت در بانوان
در طول دوران زندگی جوش هایی در صورت بوجود می آید كه یكی از انواع شایع آن جوش های هورمونی است كه بیشتر بعد از شروع دوران بلوغ تا سی سالگی ایجاد می شوند هرچند كه بعد از سی سالگی تا 45 سالگی نیز این نوع جوشها در صورت زده می شوند. بعد از یائسگی نیز بعلت تغییرات هورمونی در بیشتر خانم های یائسه دیده می شود. جوشهای هورمونی بیشتر در ناحیه چانه، زیرگونه ها و اطراف فك و در پیشانی زده می شود.
این جوشها به صورت جوش های سر سیاه و یا سرسفید و یا كیست های ریز دیده می شوند. در دوران بلوغ بعلت تغییرات شدید هورمونی این ضایعه بوجود می آید. در خانمها مقدار كمی هورمون تستوسترون در بدن آنها وجود دارد. حال اگر مقدار بیشتری هورمون تستوسترون در بدن آنها ذخیره شود این افزایش باعث تحریك و تولید چربی اضافه و جمع شدن آنها در فولیكهای مو میشود كه باعث مسدود شدن منافذ پوست و مو شده و جوشها ایجاد می شوند. (چربی به مقدار طبیعی باعث صافی و شفافیت پوست صورت میشود)
علت پیدایش جوشهای هورمونی صورت
- دوران بارداری
- دوران قاعدگی
- سندروم تخمدان های پلی كیستیك
- تنبلی تخمدانها
- دوران یائسگی
- عارضه مصرف داروها
- در دوران بارداری كه تا سه ماه اول حامگلی تغییرات هورمونی زیاد است زدن جوشهای هورمونی در صورت بیشتر اتفاق می افتد كه این رویداد در 50% از خانم‌های حامله دیده می شود.
- دوران قاعدگی: در دوران قاعدگی ماهیانه كه تغییر در ترشح هورمونهای استروژن و پروژسترون وجود دارد باعث بوجود آمدن اكنه می شود كه این رویداد قبل از شروع دوره پریود شایعتر است
- سندروم تخمدان پلی كیستیک و تنبلی تخمدانها: در این سندروم هورمون تستوسترون به مقدار بیشتراز طبیعی تولید میشود كه این افزایش باعث تولید چربی بیشتر از غدد چربی در پوست شده و جوشهای هورمونی به وجود می آیند. سندروم تخمدان های پلی كیستیک كه با نامنظمی دوره های قاعدگی و افزایش موهای زائد در زیر چانه و ریزش موی سر و جوشهای هورمونی صورت و پشت همراه است.
- دوران یائسگی: در دوران یائسگی كه افت شدید هورمون استروژن اتفاق می افتد، هورمون تستوسترون بمرور باعث ریزش موهای سر و افزایش تك تك مو در صورت و چانه و گاهی پیدایش جوش در صورت میشود.
داروهایی كه موجب پیدایش جوش صورت می شوند
- داروهای كورتونی و استروئیدی
- بعضی از انواع قرص های ضدبارداری
- تستوسترون
- داروهای دوپینگ
- داروهای انابولیك مانند دانازول
- گاز هالوتان بیهوشی
- داروهای ضد صرع مانند Cyclosporine
- ویتامین های گروه B
عارضه های جوش های هورمونی
جوشهای هورمونی اغلب عمیق و زیر پوستی هستند كه باعث آسیب دیدن بافتهای پوستی و ایجاد جای زخم (scar) بر روی پوست میشوند، از این آسیب های پوستی میتوان به پیدایش التهاب پوستی، افزایش چربی پوست صورت و منافذ پوستی، لک پوست، رشد باكتری های پوستی و ایجاد حفره های عمیق نام برد.
پیشگیری و درمان جوشهای صورت
- مراقبت منظم از پوست: پوست خود را روزانه با صابون ملایم و آب ولرم بشویید و چربی های اضافی را تمیز كنید. از محصولات تمیز كننده پوست و مرطوب كننده ها و كرم ها و لوسیون های ضدجوش و ضدالتهاب استفاده كنید. میتوانید یك قاشق چایخوری از عصاره آلوورا را به جوش ها مالیده و بگذارید 15 تا 20 دقیقه بماند. (آلوورا خاصیت التهابی دارد)
- تغذیه سالم و متعادل و مناسب: از میوه ها، سبزیجات، آب، مواد غذایی سالم و ویتامین دار استفاده كنید.
- كرم های ضدآفتاب: از كرم های ضدآفتاب كه اشعه UV آفتاب را بر روی پوست كاهش میدهد استفاده كنید، سعی كنید از استرس خود بكاهید و به هیچ وجه جوشها را فشار ندهید.
داروهای پیشگیری و درمان
- از قرصهای ضد بارداری كه حاوی مواد ضد تستوسترون دارند استفاده كنید كه در زمان مصرف تا حدی مفید است و پس از قطع قرص مجدداً زدن جوش ها شروع می شود. همچنین ممكن است كه عوارض دیگری نیز داشته باشد.
- داروهای ضد اندروژنها كه هورمون مردانه (تستوسترون) را كاهش میدهد.
- رتینوئیدها كه از ویتامین A مشتق شده اند در كرم ها و لوسیونها موجود است می توان استفاده كرد.
- ایزوترتیونین خوراكی (راكوتان) كه توسط پزشكان پوست تجویز می شود.
درمانهای فیزیكی: مانند تخلیه جوش های سرسیاه (كومدون)، نوردرمانی، لیزر میتوان استفاده كرد كه با این روش‌ها نتایج بهتر و سریعتری دریافت می شود.
دکتر علی اکبر شایان
متخصص زنان، زایمان و نازائی
